Çocuklarda Korku ve Kaygı
Korku, hemen her çocuğun karşılaştığı yaygın bir problemdir. Bebeklik döneminde yüksek gürültü, ani hareketler, yabancı insanlardan korkma; ilerleyen dönemlerde ise kazalar, hastalıklar, doğal afetler gibi ani olaydan, ceza, televizyon, hayali yaratık sanrıları gibi durumlarda kendini gösterir.
Korkunun Bazı Nedenleri
- Anne ve babaları yanlarındayken güven duyan çocuklar onların yokluğunda korku duyabilir.
- Aşırı koruyucu ailelerde ya da korku ile cezalandırma durumlarında çocuklar korkuya reaksiyon verebilir.
- Çocuk izlediği şiddet ve korku içerikli filmlerden etkilenebilir.
- Etrafındaki yetişkinlerin korkuları çocukları etkiler. Örneğin annesi köpekten korkan çocuk, köpekle ilk karşılaştığı zaman annesinin verdiği tepkiyi verip korkabilir.
- Yaşadığı stresli günün ardından çocuk korkulu rüyalar görebilir.
Korkunun Belirtileri
- Çocuğun kalp atışları hızlanır. Sık nefes alır.
- Deride soğukluk ve solukluk olur.
- Kaslarda sertleşme, gerilme olur.
- Mide kasılmaları ve krampları görülür.
- Adrenalin salgısı artar, alta kaçırma, ishal olabilir.
- Konuşma güçlüğü çeker.
- Diş gıcırdatması, sık sık yutkunma görülebilir.
- Korku, şiddetine göre vücut organlarının fonksiyonlarında değişiklik nedeniyle ölümcül özellik gösterebilir. Çocuk korkularına karşı duyarlı olmak gerekir. Korkular kesinlikle bir ceza unsuru olarak kullanılmamalıdır.
Korkuyu Önleme Yolları
- Çocuğu disipline etmek için korktuğu durumlar kesinlikle kullanılmamalı.
- Aşırı koruyucu olmak, çocuğun karşılaştığı durumlarla başa çıkma becerisini geliştirmez ve çocuğu ürkek yapar.
- Çocuğun korktuğu hayvan veya nesnelerin gerçek durumları açıklanmalı, çocuk korkusuyla direkt yüzleştirilmemeli, küçük adımlarla hareket edilmeli.
- Çocuğun korkularına sert tepki verilmemeli, destek olunmalı.
- Yetişkinler olaylara aşırı tepki vererek çocuklara kötü örnek olmamalılar. Korkularından dolayı çocuğu ayıplamak, utandırmak, alay etmek ve korkunun üstüne gitmekten kaçınılmalıdır.
- Korku yaratan TV programları, hikaye, masallara engel olunmalı. Küçük yaşta dahi olsalar, anlamayacakları düşünülerek çocuğun yanında korkulu filmler izlenmemeli, video oyunları oynanamamalı, korku niteliği taşıyan konular konuşulmamalı.
Kaygı; korkuya çok benzeyen bir durum olan belirli belirsiz durumlarda organizmanın verdiği tepkidir. Korkunun ortaya çıkma ihtimaline verilen tepkiye kaygı denir. Korku, olayla karşılaşınca, kaygı ise karşılaşmadan önce hissedilen bir duygudur.
Kaygının Bazı Nedenleri
- Korkutucu eğitim uygulaması kaygının nedenleri arasındadır.
- Aşırı koruyucu aile modelinde kaygılı çocuğa sahip olma oranı yüksektir.
- Çocuk kişiliğine gördüğünü işler. Yakın çevresinde kaygı dolu bir insanın olması çocuğu kaygılı yapabilir.
Kaygının Belirtileri
- Kaygılı çocukların yüz ifadeleri bozuk, huzursuz, endişelidir.
- Kasları serttir, her an bir tehlike olacakmış gibi davranırlar.
- İştahsızdırlar, tırnak yeme, alt dudağı ısırma, saçı ile oynama gibi davranışlar olabilir. Uyku bozuklukları vardır, sık sık kâbus görebilirler. vb.
Kaygıyı Önleme Yolları
- Kaygı veren ortamdan uzaklaştırılmalı.
- Çocuklar yalnız bırakılmamalı, özbakım ihtiyaçları geciktirilmeden karşılanmalı.
- Ciddiye alınmalı, konuyu çocuğa anlayabileceği dille anlatılmalı.
- Kaygı durumu araştırılmalı, organik kökenli olup olmadığını belirlemek için tıbbi yardım alınmalıdır.
- Çocuğa kendine olan güvenini kazanmasında destek olunmalı.
AYBEBE OKUL ÖNCESİ EĞİTİM KURUMLARI
REHBERLİK BİRİMİ